ครั้งแรก!กับการจัดแสดงลายพระราชหัตถเลขาและลายพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จเจ้าฟ้าฯจักรพงษ์ภูวนาถกรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ เป็นส่วนหนึ่งของ‘จักรพงษ์นิทรรศน์’ นิทรรศการแสดงพระประวัติและผลงานของสมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์ที่จัดขึ้นโดยราชสกุลจักรพงษ์สำนักพิมพ์ริเวอร์บุ๊คส์และพิพิธภัณฑ์ตำรวจณตำหนักจิตรลดา พิพิธภัณฑ์ตำรวจวังปารุสกวัน ในวันที่ 23 กรกฎาคมถึงวันที่ 30 กันยายน 2560 โดยพระตำหนักจิตรลดานั้นเคยเป็นที่ประทับของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์อีกด้วย

จักรพงษ์นิทรรศน์เป็นนิทรรศการแสดงพระประวัติและผลงานของสมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์ซึ่งประสูติเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2426 ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ โดยนิทรรศการแสดงเรื่องราวผ่านพระราชหัตเลขาลายพระหัตถ์เอกสารและสิ่งของหายากต่างๆที่แสดงให้เห็นถึงพระประวัติและผลงานของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์รวมทั้งความสัมพันธ์อันดีงามระหว่างพระราชวงศ์รัสเซียและราชสำนักสยามซึ่งความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการนั้นได้สถาปนาขึ้นเมื่อพ.ศ. 2440 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเยือนรัสเซียและได้ทรงพบกับจักพรรดิซาร์นิโคลัสที่ 2 และทรงส่งพระราชโอรสสมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์ไปทรงศึกษาที่รัสเซียในพ.ศ. 2441 จนกระทั่งทรงอภิเษกสมรสกับสตรีชนชั้นสูงชาวรัสเซียนามว่าอีคาเทอรีนาเดนิสกายาในปีพ.ศ. 2449 และเสด็จนิวัติสยาม

เอกสารพระราชหัตถเลขาและลายพระหัตถ์นี้ได้ตกทอดมาอยู่ในการครอบครองของพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์พระโอรสในสมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์แต่ต่อมาเอกสารหลายร้อยฉบับนี้ได้ถูกขโมยไปจนปรากฏอีกครั้งหนึ่งเมื่อมีข่าวการประมูลของสำนักการประมูลคริสตี้ในกรุงลอนดอนในเดือนพฤศจิกายนพ.ศ. 2538 อันเป็นข่าวคึกโครมที่กรุงเทพฯในขณะนั้น

โดยหม่อมราชวงศ์นริศรา จักรพงษ์ได้เล่าถึงเอกสารสำคัญเหล่านี้ว่า “เมื่อข้าพเจ้าอายุ 15 ปี คุณแม่ป่วยหนักและกำลังจะเสียชีวิตที่บ้านในมณฑลคอร์นวอลล์ ข้าพเจ้ายังจำภาพที่แม่กำลังจัดเรียงเอกสารเหล่านี้ในกล่องและพยายามจัดพระราชหัตถเลขาและลายพระหัตถ์เหล่านี้ ราว 14 ปีหลังจากนั้นข้าพเจ้ามาพำนักในกรุงเทพฯ โดยกำลังค้นข้อมูลสำหรับหนังสือเรื่อง แคทยาและเจ้าฟ้าสยาม ซึ่งตอนนั้นข้าพเจ้าเริ่มรู้ว่ามีเอกสารบางฉบับได้สูญหายไป”จนในที่สุดหม่อมราชวงศ์นริศราได้พยายามทุกวิถีทางในการพิสูจน์ความเป็นเจ้าของและได้ทำการอายัดการประมูลได้สำเร็จ จนสามารถนำอกสารทางประวัติศาสตร์สำคัญชุดนี้กลับมา

หม่อมราชวงศ์นริศรา จักรพงษ์ เดินทางไปเซ็นต์ปีเตอร์สเบิร์กเพื่อเยี่ยมชมโรงเรียนมหาดเล็กหลวงที่สมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์ทรงเคยศึกษา ซึ่งปกติไม่เปิดให้ใครเข้าชม

นอกจากจักรพงษ์นิทรรศน์แล้วทางผู้จัดยังจัดแสดงนิทรรศการสยามกับสงครามโลกครั้งที่ 1 ที่แสดงถึงการมีส่วนร่วมของสยามในการสู้รบกับเยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการีรวมทั้งผลดีต่อประเทศที่เกิดขึ้นจากการชนะสงครามในครั้งนั้นโดยในปีนี้นับเป็นเวลาครบรอบหนึ่งร้อยปีที่สยามเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่ 1 โดยในวันที่ 22 กรกฎาคมพ.ศ. 2460 พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตัดสินพระทัยประกาศสงครามกับเยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการีโดยประกาศเรียกพลทหารอาสาสำหรับกองบินและกองยานยนต์ทหารบกเพื่อส่งไปราชการสงครามในยุโรปมีสมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์เสนาธิการทหารบกในขณะนั้นเป็นผู้จัดการส่งกองกำลังทหารอาสาที่จะไปราชการสงครามณทวีปยุโรปเมื่อเสร็จสงคราม สัมพันธมิตรเป็นฝ่ายชนะและผลพลอยได้จากการเข้าสงครามนี้ทำให้สัญญาต่างๆที่สยามทำกับเยอรมนีและออสเตรีย-ฮังการีนั้นสิ้นสุดลงตั้งแต่เริ่มประกาศสงครามกับประเทศนั้นๆและทำให้ไทยได้พยายามขอเจรจาข้อแก้ไขสนธิสัญญาฉบับเก่าซึ่งทำไว้กับอังกฤษฝรั่งเศสและชาติอื่นๆด้วย

นิทรรศการทั้งสองจะพาผู้ชมเรียนรู้เรื่องราวสภาพเศรษฐกิจสังคมและวัฒนธรรมที่ผ่านมากว่าศตวรรษเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์อันควรค่าแก่การจดจำและให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้นอกจากนี้ยังมีการเปิดตัวหนังสือ “ถึงลูกชายเล็ก” โดยหม่อมราชวงศ์นริศรา จักรพงษ์ที่รวบรวมเรื่องราวพระประวัติของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ในช่วงที่ทรงศึกษาอยู่ที่ประเทศรัสเซียโดยศึกษาค้นคว้าผ่านพระราชหัตถเลขาและลายพระหัตถ์ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโต้ตอบกับสมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์และหนังสือ “สยามกับสงครามโลกครั้งที่ 1” โดยคุณสเตฟานเฮลล์ด้วยความช่วยเหลือจากผู้ช่วยศาสตราจารย์ดร. ภาวรรณเรืองศิลป์ที่เล่าเรื่องราวการมีส่วนร่วมของสยามกับสงครามโลกครั้งที่ 1

นอกจากนี้ทางผู้จัดยังจัดให้มีการเสวนาในหัวข้อที่เกี่ยวข้องในวันอาทิตย์ที่ 23 และวันเสาร์ที่ 29 กรกฎาคม 2560 อีกด้วยโดยสามารถติดตามข่าวสารเพิ่มเติมเกี่ยวกับกิจกรรมทั้งหมดได้ที่https://www.facebook.com/River-Books-153928917970513/หรือโทรศัพท์สอบถามได้ที่02-2250139 และ 02-2221290