วันเสาร์ 27 กรกฎาคม 2024
  • :
  • :
Latest Update

“เพลงสรรเสริญเสือป่า” จุดพลัง “เสียชีพอย่าเสียสัตย์ ฯ”

 

ขอนำความรู้เกี่ยวกับเพลงสรรเสริญเสือป่า มาแบ่งปันกันครับ ด้วยว่าทำนองเดิมของเพลงนี้นั้น มาจากเพลงพระราชนิพนธ์ “บุหลันลอยเลื่อน” หรืออีกชื่อหนึ่งว่า “ทรงพระสุบิน” ซึ่งตามประวัติเล่าว่า พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชการที่ ๒ ทรงพระสุบินทอดพระเนตรเห็นพระจันทร์กำลังเคลื่อนผ่าน และมีทำนองเพลงดังขึ้นในพระสุบินนั้น เมื่อตื่นพระบรรทมจึงทรงพระราชนิพนธ์เพลงขึ้นตามทำนองที่ทรงจำได้จากพระสุบินนั้น

 

ต่อมาในรัชกาลที่ ๖ เมื่อทรงสถาปนากิจการเสือป่าขึ้น ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ทรงนำทำนองเพลงทรงพระสุบิน หรือบุหลันลอยเลื่อน อัตราจังหวะ ๒ ชั้น มาทำเป็นเพลงเคารพในราชการเสือป่า และทรงนำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย เมื่อวันที่ ๒ กันยายน ๒๔๕๔ และได้บรรเลงครั้งแรกเมื่อวันที่ ๙ ตุลาคมในปีเดียวกัน ต่อมา สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงพระนิพนธ์คำร้องขึ้น ประทานแก่สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต ให้ชื่อว่าเพลงสรรเสริญเสือป่า เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๕๖ จึงครบทั้งเนื้อร้องและทำนอง ดังนี้

พวกเรา ประนอมกันเข้าเปนเสือป่า
ตั้งสัตย์โดยจินตนา กตเวที
ปู่ย่าตายายไม่เสียดายชีวี บำราบอรีเลื่องฤๅ
เราฤๅจักปล่อยให้ถอยศักดิ์ได้ จะรกำ ฤ จะลำบากเท่าไร
จนถึงว่าตัวจักตายเปนตาย ขณะถึงคราวควรตาย
เกิดเปนชาติไทย ถึงอย่างไรไม่ยอมเปนทาษ
เหตุว่าเรารักชาติ แลศาสนาเปนอาจิณ
เราหนอจงอารักษ์ รัฐจักรแลพระจอมแผ่นดิน
คอยผลาญสัตรูในนอกให้สิ้น แม้เสียชีพอย่าเสียสัตย์ ฯ

ซึ่งเพลงสรรเสริญเสือป่าต่อมานอกจากจะใช้คำนับธงเสือป่าแล้ว ในบางครั้ง ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บรรเลงแทนเพลงสรรเสริญพระบารมีในบางโอกาส และแม้ว่ากิจการเสือป่าจะสิ้นสุดลง แต่เพลงสรรเสริญเสือป่ายังคงมีการบรรเลงอยู่ในพิธีต่างๆ อันเนื่องด้วยสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า เสมือนเป็นเพลงสรรเสริญพระบารมีเฉพาะพระองค์ เช่น วชิราวุธวิทยาลัยใช้ในการปิดพระวิสูตรพระบรมสาทิศลักษณ์ในหอประชุม หอวชิราวุธานุสรณ์ใช้บรรเลงก่อนเริ่มการแสดงบทพระราชนิพนธ์ และได้บรรเลงเมื่อเริ่มจุดธูปเทียนถวายราชสักการะพระบรมรูปในพิธีบำเพ็ญกุศลวันคล้ายวันสถาปนาคณะลูกเสือแห่งชาติ เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระผู้พระราชทานกำเนิดลูกเสือไทยอีกด้วย

สมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยนั้น ทรงเป็นมหาศิลปินเอกพระองค์หนึ่งของไทย บทพระราชนิพนธ์อันทรงคุณค่า งานฝีพระหัตถ์ที่ทรงฝากไว้ในแผ่นดินยังคงเป็นประจักษ์พยานอยู่จนทุกวันนี้ สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า ก็ได้ทรงเจริญรอยพระยุคลบาทสมเด็จพระบรมปัยกาธิราช จนทรงได้รับการยกย่องพระเกียรติคุณทางวรรณศิลป์อย่างเยี่ยมยอดดุจเดียวกัน ทั้งสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ก็ทรงได้รับยกย่องเป็นนายช่างเอกแห่งกรุงสยาม ผู้มีผลงานทั้งพระนิมนพ์และงานออกแบบมากมาย สมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมพระนครสวรรค์วรพินิต ก็ทรงเป็นผู้เชี่ยวชาญในเชิงดนตรีทั้งไทยและสากล “สรรเสริญเสือป่า” จึงเป็นเพลงที่มีที่มาจากศิลปิน โดยศิลปินโดยแท้

 

 

เพลงสรรเสริญเสือป่า